Tag: พระนารายณ์
-
พญาครุฑ
เทพพาหนะแห่งพระวิษณุ พญาครุฑ : เทพพาหนะ หนังสือ : ตรีมูรติ อภิมหาเทพของฮินดูโดย : อรุณศักดิ์ กิ่งมณี คัมภีร์ปุราณะของฮินดูเล่าถึงกำเนิดพญาครุฑไว้ว่า ครั้งหนึ่งพระทักษะปชาบดีได้ยกสิบสามนางให้พระกัศยปเทพบิดร (Kasyapa) ซึ่งธิดาสององค์ คือนางวินตา (Vinta) และนางกัทรุ (Kadru) แก่งแย่งชิงดีชิงเด่นกัน โดยนางกัทรุขอพรจากพระกัศยปให้มีบุตรเป็นนาคหนึ่งพันตัว ส่วนนางวินตาขอพรให้มีบุตรเพียงสององค์ แต่ให้มีฤทธิ์อำนาจมากกว่าบุตรของนางกัทรุ นางกัทรุคลอดลูกออกมาเป็นไข่หนึ่งพันฟอง เมื่อเวลาผ่านไปห้าร้อยปีกก็บังเกิดเป็นนาคหนึ่งพันตัว ส่วนนางวินตา คลอดลูกเป็นไข่สองฟอง หลังจากเวลาผ่านไปเนิ่นนานไข่ก็ยังไม่ฟักเป็นตัว นางวินตาจึงทุบไข่ใบแรกปรากฏเป็นเทพมีเพียงครึ่งองค์ ไม่มีท่อนล่าง เนื่องจากเกิดก่อนกำหนดนามว่า อรุณเทพบุตร พระอรุณโกรธนางวินตา ที่ทำให้ตนพิการ จึงสาปให้ต้องไปเป็นทาสนางกัทรุเป็นเวลาห้าร้อยปี แต่ก็บรรเทาคำสาปว่า หากนางวินตาสามารถทนรอไปอีกห้าร้อยปีจนไข่อีกฟองหนึ่งฟักเป็นตัว บุตรในไข่ใบที่สองจะช่วยนางให้พ้นคำสาป ต่อมานางวินตา และนางกัทรุแข่งพนันทายสีม้าเทียมรถทรงของพระอาทิตย์ โดยมีข้อแม้ว่าหากผู้ใดแพ้ต้องยอมเป็นทาสของอีกฝ่ายหนึ่ง นางกัทรุใช้อุบายให้นาคผู้เป็นลูกเข้าไปแทรกอยู่ในรถขนม้า เพื่อให้สีเปลี่ยนไป นางวินตาจึงแพ้พนัน กลายเป็นทาสของนางกัทรุ หลังจากนั้นอีกห้าร้อยปี ไข่ใบที่สองก็แตกออกมาเป็นบุตรผู้มีกำลังมหาศาล มีรัศมีทองสว่างไสวกว่าพระอาทิตย์นับร้อยเท่า มีศีรษะจงอยปาก และปีกเหมือนนกอินทรี แต่ร่างกายและแขนขาเหมือนมนุษย์มีนามว่า “เวนไตย” (แปลว่า เกิดจากนางวินตา เมื่อพญาเวนไตยเติบโตขึ้น ทราบว่ามารดาตนต้องเป็นทาสของกัทรุเพราะแพ้อุบาย…
-
พระหริหระ
พระหริหระ (สันสกฤต: हरिहर, อังกฤษ: Harihara) เป็นอวตารรวมของพระวิษณุ (หริ) และพระศิวะ (หระ) เทพเจ้าในศาสนาฮินดู พระนามอื่น เช่น ศันกรนารายณ์ (มาจาก “ศังกระ” คือพระศิวะ และ “นารายณ์” คือพระวิษณุ) และ พรหมนารายณ์ ดังนั้นจึงพบการบูชาพระหริหระทั้งในลัทธิไวษณพและลัทธิไศวะ ให้เป็นพระเป็นเจ้าสูงสุดองค์หนึ่ง คำว่า “หริหระ” บางครั้งก็ใช้กล่าวถึงคำศัพท์ในเชิงปรัชญาที่แสดงถึงการรวมพระวิษณุและพระศิวะในมุมมองที่แตกต่างภายใต้ความสูงสุดเดียวกันคือพรหมัน แนวคิดของหริหระจึงเทียบเคียงกับ “ความเป็นหนึ่งเดียวของสรรพสิ่ง” ในคัมภีร์ของปรัชญาฮินดูสำนักอทไวตะเวทานตะ เทวรูปที่เก่าแก่ที่สุดของพระหริหระ พบที่ถ้ำหมายเลข 1 และ 3 ของมนเทียรในถ้ำพทามี ซึ่งสร้างขึ้นราวคริสต์ศตวรรษที่ 6 ที่มา Wikipedia